Η μέτρηση της γλωσσικής επάρκειας των παιδιών Στ΄ τάξης Δημοτικού και ο συσχετισμός αυτοσυνειδησίας και γλωσσικής επάρκειας με τις επαγγελματικές τάσεις και γνώσεις τους
Ιωάννα Παπαχρήστου, Υποψ. Διδάκτωρ του Τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ.

Επόπτης έρευνας και Διδακτορικής Διατριβής:
Κ. Μυλωνάς, Καθηγητής Τμήματος Ψυχολογίας Ε.Κ.Π.Α., στη Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας και Στατιστική στην Ψυχολογία,
τέως τοπικός εκπρόσωπος Ευρώπης και Μέλος του Δ.Σ. της IACCP (International Association for Cross-Cultural Psychology)

Μέλη Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής:
Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Ομότιμη Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
Θανάσης Αγάθος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α.

Περίληψη (Ι. Παπαχρήστου, Ιούνιος 2024)

Η παρούσα έρευνα διεξάγεται στο πλαίσιο εκπόνησης Διδακτορικής Διατριβής και αποσκοπεί στη δημιουργία και τον μετρικό έλεγχο του Ερωτηματολογίου Γλωσσικής Επάρκειας για παιδιά Δημοτικού, καθώς αντίστοιχο εργαλείο για τις συγκεκριμένες ηλικίες (ΣΤ΄ Δημοτικού) δεν υφίσταται στην ελληνική ερευνητική πραγματικότητα. Το ψυχομετρικό εργαλείο της έρευνας δημιουργήθηκε με βάση τις διαδικασίες της κατασκευής ερωτημάτων, ελέγχου ερωτημάτων, προσαρμογής και ανάλυσης ερωτημάτων και άλλων μετρικών τεχνικών, ακολουθώντας το ερευνητικό παράδειγμα του Κριτηρίου-Θεματολογίου Γλωσσικής Επάρκειας, σταθμισμένου για τη Β΄ Λυκείου (2002) [1] . Η ερευνητική μέθοδος που εφαρμόστηκε για τη στάθμιση του Ερωτηματολογίου Γλωσσικής Επάρκειας είναι η δειγματοληπτική με στόχο την αντιπροσώπευση του γενικού πληθυσμού της χώρας ακολουθούμενη από την επεξεργασία των στοιχείων μέσω α) της μετρικής ανάλυσης με στόχο την περιγραφή και διερεύνηση των μετρικών χαρακτηριστικών του Ερωτηματολογίου και β) μέσω της στατιστικής στήριξης των σταθμισμένων πινάκων τυπικών βαθμών και άλλων δευτερογενών κλιμάκων μέτρησης, ώστε οι πίνακες αυτοί να είναι χρηστικώς διαθέσιμοι και αξιολογικώς επαρκείς στους / στις εκπαιδευτικούς. Συγκεριμένα, προβήκαμε σε μονοπαραγοντικές αναλύσεις διακύμανσης για κάθε ερώτηση του Ερωτηματολογίου όπως και επιβεβαιωτικές αναλύσεις παραγόντων. Επίσης, περιγράφονται και παρουσιάζονται στατιστικοί δείκτες, δείκτες αξιοπιστίας και μετρικοί δείκτες σφαλμάτων για τις συνολικές τιμές. Για τη δημιουργία των Πινάκων Τυπικών Βαθμών έγιναν οι απαραίτητες επιβεβαιωτικές μονοπαραγοντικές αναλύσεις και αναλύσεις με δύο παράγοντες. Τέλος, για την περαιτέρω ανάλυση των ερωτημάτων του Ερωτηματολογίου εφαρμόστηκε η ανάλυση μέσω υποδειγματοποίησης Rasch και βαθμονόμησης των ερωτήσεων (IRT calibration). Η επιλογή των δοκιμασιών έγινε τηρουμένων των βασικών κατευθύνσεων των επιστημών της Παιδαγωγικής και της Ψυχολογίας (καθώς η έρευνα αφορά σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) και των απαραίτητων ψυχοπαιδαγωγικών και γλωσσολογικών κριτηρίων (μορφολογικό, συντακτικό και σημασιολογικό επίπεδο, επικοινωνιακή διάσταση, ορθογραφία κ.ά). Επιπροσθέτως, αναπτύσσεται το θέμα της γλωσσικής επάρκειας μαθητών και μαθητριών ΣΤ΄ δημοτικού ως γλωσσική ικανότητα (linguistic competence) και ως επικοινωνιακή ικανότητα (communicative competence). Η δειγµατοληψία για την παρούσα ποσοτική έρευνα απέδωσε Ν=724 με τα ερωτηματολόγια να έχουν χορηγηθεί σε αυτούσιες σχολικές τάξεις (δειγματοληψία κατά συστάδες), ενώ τα σχολεία από τα οποία συνελέγησαν τα στοιχεία επελέγησαν µε τυχαίο τρόπο. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε η Κλίµακα Λήψης Επαγγελµατικών Αποφάσεων για Παιδιά Δηµοτικού (Childhood Career Decision Making Questionnaire- CCDMQ / Σιδηροπούλου- Δηµακάκου, Μυλωνάς, Αργυροπούλου και Δρόσος, 2008), όπως και το Ερωτηματολόγιο Προσωπικότητας, το οποίο δημιουργήθηκε βασιζόμενο στην Κλίμακα Αξιολόγησης της Αυτοσυνειδησίας/ The Scale for Self-Consciousness Assessment (SSCA)/ Μυλωνάς, Βεληγκέκας, Γκαρή & Κονταξοπούλου, 2012), όπως και ένα Ερωτηματολόγιο Δημογραφικών στοιχείων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως η σημαντικότητα του γλωσσικού μαθήματος αλλά και ο βαθμός και ο τρόπος κατάκτησης της μητρικής γλώσσας συναρτάται με τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και δραστηριότητας πρωτίστως προς όφελος των μαθητών. Η εκπόνηση της Διατριβής και της ανωτέρω έρευνας αναμένεται να ολοκληρωθούν σύντομα.

[1]  Δανασσής- Αφεντάκης, Α., Μιχάλης, Α., Μυλωνάς, Κ., Σπανός, Γ., &  Φουντοπούλου, Μ. (2002). Γλωσσική Επάρκεια. Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.